Katyń, Charków, Miednoje – miejsca, które spłynęły polską krwią

Siedemdziesiąt cztery lata temu, a dokładnie 3 kwietnia 1940 roku z obozu w Kozielsku, w którym przetrzymywani byli polscy jeńcy wojenni, wyruszyły pierwsze transporty, których stacją końcową okazał się las katyński.

Transporty jeńców polskich wyruszyły również z obozów specjalnych NKWD w Ostaszkowie i Starobielsku. Wymordowano wówczas w przeciągu dwóch miesięcy strzałem w tył głowy blisko 22 tysiące przedstawicieli elity polskiego narodu. Byli wśród nich oficerowie Wojska Polskiego, wybitni dowódcy i stratedzy, a także policjanci, urzędnicy, uczeni, profesorowie wyższych uczelni, artyści, lekarze, nauczyciele i prawnicy. Ciała pogrzebane zostały w masowych dołach śmierci w Katyniu , Charkowie i Miednoje. Te miejsca spłynęły polską krwią. Wiele innych miejsc, jak również osoby i  okoliczności, w których zostali zamordowanych cały czas są nieznane.

Jednak na listach już znanych, znajduje się wiele osób związanych z naszą ziemią ostrołęcką. Tu się urodzili, tu mieszkali bądź też pracowali, a ich życie zostało w sposób brutalny przerwane. 5 kwietnia 1940 roku z obozu w Starobielsku wyjechał pierwszy transport jeńców polskich skierowany do Charkowa. Tam nocą jeńcy wojenni przewożeni samochodami do więzienia NKWD, ze związanymi z tyłu sznurkiem rękami, wprowadzani byli do piwnic i mordowani strzałem w tył głowy. Ciała wywożono po kryjomu nocą i grzebano. W Charkowie do 12 maja 1940 roku wymordowano w ten sposób około 4 tysięcy jeńców polskich, a wśród nich:

Kpt. Zdzisław Bruszewski, urodzony 14 stycznia 1905 roku w Rzekuniu. Uczęszczał do gimnazjum, jako uczeń zgłosił się ochotniczo w 1920 roku do Wojska Polskiego, a następnie wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie 1925-1926 odbył służbę wojskową Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie, gdzie został przeszkolony na kursie unitarnym. W latach 1926-1928 uczęszczał do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie. W latach 1938-1939 pełnił funkcję kierownika działu wyszkolenia radiotechnicznego w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa Nr 1 w Dęblinie. Uczestniczył w walkach na Lubelszczyźnie. W nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Ppor. Edmund Flantz, urodzony 13 grudnia 1906 roku w Grabniku [powiat ostrołęcki]. Absolwent Państwowej Szkoły Rolniczej w Żyrowicach. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Kpt. Zygmunt Aleksander Gacki, urodzony 20 października 1907 roku w Ostrołęce. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, doktor farmacji. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Ppor. Roman Galiński, urodzony 20 kwietnia 1906 roku w Rzekuniu [powiat ostrołęcki]. Absolwent gimnazjum w Ostrołęce i Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii. Urzędnik państwowy, jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Ppor. Jan Juraszczyk, urodzony 8 grudnia 1914 roku w Ostrołęce. Student weterynarii, jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Pchor. Henryk Krawczyk, urodzony 26 września 1917 roku w Laskach [powiat ostrołęcki], jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Ppor. Antoni Lipiński, urodzony 24 marca 1913 roku w Jaworach [powiat ostrołęcki]. Absolwent gimnazjum w Ostrowi Mazowieckiej oraz Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Ppor. Zygmunt Jan Marzęcki, urodzony 23 maja 1911 roku w Ostrołęce. Absolwent Gimnazjum Państwowego w Ostrołęce i kursu dla szeregowych. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Ppor. Piotr Perzanowski, urodzony 26 stycznia 1911 roku w Korczakach [powiat ostrołęcki]. Absolwent Gimnazjum Humanistycznego w Ostrołęce oraz kursu dla szeregowych. Pracownik Urzędu Skarbowego w Warszawie. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Kpt. Zygmunt Perzanowski , urodzony w 11 lipca 1890 roku w Kordowie [powiat ostrołęcki]. Ukończył studia medyczne. W Wojsku Polskim pełnił służbę jako lekarz w Szpitalu Mokotowskim w Warszawie i kolumnie dezynfekcyjnej. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Ppor. Eugeniusz Skorupka, urodzony 26 stycznia 1897 roku w Troszynie [powiat ostrołęcki]. W Wojsku Polskim służył od 1919 roku. Uczestnik wojny w latach 1919 – 1921. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Por. Franciszek Sobiewski, urodzony 11 czerwca 1908 roku w Ostrołęce. Absolwent Gimnazjum im. St. Leszczyńskiego w Ostrołęce. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Por. Stanisław Marian Szpot, urodzony 2 lipca 1905 r. w Ostrołęce. Pełnił służbę w 1 baonie telegraficznym. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Ppor. Stanisław Tomasz Zaorski, urodzony 29 grudnia 1897 roku w Ostrołęce. W Wojsku Polskim służył od 1918 roku jako ochotnik w Legii Akademickiej w Warszawie. Przeniesiony do rezerwy, ukończył Wydział Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. Inżynier dróg i mostów, pracownik Komisariatu Rządu w Gdyni. Jeniec obozu w Starobielsku zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie kwiecień – maj 1940 roku.

Opracował Jacek Karczewski